Gesprekken vanuit Mendeleo

Pieter van Osch is auteur van De Betekenisformule en mede-oprichter van ScaleUp Impact. Vanuit die rol heeft hij al 854 bedrijven geholpen om met impact op te schalen. Ik praat met hem over zijn formule: Impact = purpose × profit. Wat betekent dat en hoe doe je dat?

How can SMEs (small and medium enterprises) grow during a recession? Milan Gyanwali addressed this question for his PhD and now he is teaching at De Montfort University. Before he joined the academic world, Milan used to be an enterpreneur himself, so I’m very happy that I could talk to him.

Some highlights:

• SMEs can use three strategies to cope with a recession: reactive (cut costs or quit), proactive (grow) and neutral (survive). The proactive strategy is the best approach.
• Scan your environment frequently. During, but also outside of a recession. For instance, use the PESTEL analysis.
• Look at the combination of A) what your customers want and B) what your company can offer.
• Keep an eye on your supply chain. If suppliers close down, you may have a problem once the economy opens up again.
• Actively encourage learning within your organisation.
• A crisis in your industry is an opportunity to change your business.
• Share your ideas with likeminded people.

Tom van der Lubbe is mede-oprichter van Viisi en schrijft regelmatig artikelen over ondernemen, purpose en de relatie tussen het bedrijfsleven en de rest van de maatschappij. Ik ging hierover met hem in gesprek. We hebben het over ondernemen in recessietijd, over zelforganisatie, transparantie, scenarioplanning, prioriteiten, purpose en kapitalisme.

De belangrijkste lessen:

• Zorg dat je een visie hebt: “We hebben goed nagedacht over hoe we het gaan doen. Daarom heten we ook Viisi.”
• Begin met een oogmerk: “We willen het beter en anders doen. Dat noemen we purpose. Historisch gezien is het normaal dat er vanuit een purpose wordt gewerkt.”
• De gevolgen van het coronavirus: “Onze sector is niet zo hard geraakt. We werkten al online en hadden onze processen al geautomatiseerd. Daar hebben we nu van geprofiteerd.”
• Over zelforganisatie: “We hebben zelforganisatie ingevoerd, omdat wij als ondernemers zelf ook niet gemicromanaget willen worden en gaan ervan uit dat onze medewerkers dat ook niet willen. Leg bij zelforganisatie de verantwoordelijkheden wel goed vast en werk dit ook continu bij.”
• Gebruik geen bonussen: “We werken met hele transparante, vaste salarissen en vaste salarisstijgingen. We werken niet met boni, omdat we willen dat de medewerkers als een team werken. Bovendien zijn boni contraproductief.”
• Wees transparant: “Hoe transparanter je bent, hoe efficiënter het is. Zowel onze salarissen als onze tarieven communiceren we intern én extern. Toen de crisis begon, communiceerden we meteen heel duidelijk: ‘We gaan niemand ontslaan, dit is onze liquiditeitspositie en als dat niet genoeg is, dan storten de aandeelhouders bij.’ Daardoor behielden we 100% productiviteit en konden we dingen doen waar we normaalgesproken nooit tijd voor hadden.”
• Kijk vooruit en houd rekening met het slechtste scenario: “Wij verwachtten een recessie en hadden daar dus een plan voor klaar liggen. We hebben ook een worst-casescenario gemaakt en van daaruit verder gaan werken.”
• Zet je medewerkers op 1: “Onze medewerkers staan op de eerste plaats, onze klanten staan op de tweede plaats en de aandeelhouders staan op de laatste plaats. Wij geloven dat de rest vanzelf goed komt als we de medewerkers op 1 zetten. Medewerkers ontslaan moet het laatste redmiddel zijn. Als ondernemer moet je bereid zijn om je bedrijf te redden. Bedrijven die zo lang mogelijk ontslagen vermijden, hebben naderhand de hoogste shareholder value.”
• Ondernemen in recessietijd: “Bedrijven die in een crisis starten hebben een grotere kans om te overleven, omdat ze beter op hun geld passen, sneller op hun product-market fit zitten en sneller geld gaan verdienen.”
• Zorg voor voldoende liquiditeit bij een crisis.
• Focus voor groei, verbreed om risico’s te spreiden, mits je groot genoeg bent.
• “Kapitalisme is alleen houdbaar als multi-stakeholderkapitalisme. Alles wat niet in balans is, overleeft op lange termijn niet.” De stakeholders: werknemers, leveranciers, de natuur en de overheid/samenleving.
• Het collectieve belang is uiteindelijk ook in je eigen belang.

Tom verwijst naar de volgende artikelen:

• https://www.trouw.nl/opinie/aandeelhouderskapitalisme-1970-2020-rust-in-vrede~b8691748/
• https://corporate-rebels.com/future-of-capitalism-swinkels-or-heineken-economy/
• https://www.trouw.nl/opinie/kiest-de-consument-een-bierbrouwer-die-er-alleen-voor-de-aandeelhouders-is-of-eentje-met-een-breder-belang~b603da91/

Ruim tien jaar geleden verloor Alexander Heine alles tijdens de crisis. Nu bezit hij meerdere succesvolle bedrijven en vindt hij het/de tijd om zijn kennis en ervaring met anderen te delen.

Alexander schreef het boek ´De Relaxte Ondernemer´, waarin hij uitlegt hoe je meer gedaan kunt krijgen in minder tijd, hoe je meer kunt genieten van het ondernemen en hoe je met een crisissituatie om kunt gaan. Dat laatste is de rode draad van onze gesprekken en vormt ook het vertrekpunt voor dit gesprek. Gaandeweg stippen we allerlei gerelateerde onderwerpen aan.

De belangrijkste lessen:

• Houd vertrouwen in moeilijke tijden.
• Het gras bij de buren is niet groener.
• Geluk zit in jezelf. Kijk niet naar je bankrekening om te bepalen hoe goed je ervoor staat.
• Borg je zaken als het goed gaat: bouw buffers op en spreid je activiteiten (en daarmee je risico’s).
• Zorg voor jezelf: sport, eet gezond, mediteer, slaap genoeg, werk aan mindfulness.
• Maak je niet te druk: stoor je niet teveel aan die ene procent die niet goed gaat, maar wees blij met de 99% die wel goed gaat.
• “Mijn dagelijkse werkzaamheden bestaan voornamelijk uit het creëren en bewaken van de bedrijfscultuur.”
• “Mijn personeel is mijn pot met goud. En soms zijn ze zó betrokken bij de zaak, dat ik ze tegen zichzelf in bescherming moet nemen.”
• “Doe wat je leuk vindt, doe dat goed en leid je leven zoals jij dat wilt. Er zijn altijd mensen die het beter doen en mensen die het slechter doen. Die competitie maakt me niets uit.”
• “Red je één iemand, dan red je de wereld. Daar haal ik voldoening uit.”
• “Als een nieuw initiatief niets toevoegt aan de maatschappij, dan hoeft het voor mij niet. Geld is voor mij niet de drijfveer. We willen met leuk mensen werken, goede dingen doen en iets toevoegen aan de maatschappij”
• “Wanneer je investeert, bedenk dan een plan A en een plan B.”

Hoge pieken en diepe dalen; Rob van der Molen heeft het allemaal meegemaakt. Hij is bekend als organisator van festivals, zoals CRAFT, Amsterdam Kookt, Damaris en het Amsterdam Wine Festival.

Het ging Rob jarenlang voor de wind: hij zette grote festivals neer en bouwde ondertussen een flink team op. Toch borrelde er iets onder de oppervlakte. De grootste Nederlandse storm in 100 jaar liet dat tot een uitbarsting komen en daarna ging het bergafwaarts, totdat Rob aan de rand van de afgrond stond. Hij gooide het roer helemaal om en het gaat nu beter met hem dan ooit.

We blikken samen terug op deze gebeurtenissen en gaan op zoek naar (verrassende) levenslessen voor ondernemers. Kort samengevat:

- Bepaal een oogmerk/purpose. In dit geval liefde: “Tijd + aandacht = liefde. Belangrijker dan financieel succes: ik kreeg energie van het organiseren van een festival en mensen samenbrengen en blij maken.”

- Ontwikkel een visie: “Volg je passie/drijfveer, ga je doel visualiseren en stop daar al je energie in. Je moet het eindresultaat voor ogen hebben, voordat je begint. Anders weet je niet waar je naartoe gaat.”

- Denk aan je kernwaarden: “Mijn kernwaarden zijn liefde, vrijheid en plezier. Het belangrijkste bij een samenwerking: delen we dezelfde waarden? Praat vooraf over wat er in de wereld gebeurt in plaats van over het bedrijfsidee dat je hebt. Vervolgens kun je het over verwachtingen en intenties hebben. Dat is wel meer zakelijk.”

- Reflecteer regelmatig en luister naar je lichaam en je gevoel. Blijf doen waar je energie van krijgt. Pas op voor negatieve emoties, zoals frustratie, teleurstelling, stress, lichamelijke klachten, zoals duizelingen of hartkloppingen en vluchtgedrag, bijvoorbeeld richting drank, drugs of vrouwen. “Pas goed op jezelf en zorg dat je je prioriteiten op orde hebt. Gezondheid staat op nr. 1: ga sporten, ga gezond eten, ga sparren met een coach of een mentor. Neem tijd voor jezelf.”

- Een plan helpt om partners mee te krijgen.

- Luister naar je klant om je concept te verbeteren.

- Speel in op onvervulde behoeftes en kijk naar de hele marketingmix voor kansen: “Locatie (Plaats) is cruciaal in de evenementenbranche.”

- Als je gaat innoveren, bouw dan voort op wat je al hebt.

- Gebruik hulp. Zowel voor kennis en ervaring als voor mentale begeleiding.

- Misvatting: “Met harder werken los je niks op.”

Lucas Gerritzen en Paul Philipsen runnen de show bij Pyrofoor de Amsterdam, dat vuurwerk en speciale effecten verzorgt bij grootschalige evenementen. Zij vertellen hoe zij zichzelf keer op keer opnieuw weten uit te vinden in tijden van crisis.

Henny van den Abbeelen is eigenaar van Pustjens Percussion Products. Zij voorzien 's werelds grootste ensembles en evenementen al veertig jaar van klassiek slagwerk. Henny vertelt hoe hij het hoofd koel hield tijdens recessies en andere stormachtige perioden.

Co van 't Hek is voorzitter van de raad van commissarissen van de Van 't Hek Groep. Samen met zijn broer heeft hij 35 jaar aan het roer gestaan, nadat hij het hun vader had zien opbouwen na de oorlog. Co vertelt over de pieken en dalen en geeft aan de hand van vele voorbeelden aan hoe zij de diverse recessies hebben doorstaan en daar zelfs van wisten te profiteren.